کمال گرایی و ایده آل گرایی دو مفهوم متفاوت هستند که در روانشناسی و فلسفه بررسی میشوند. کمال گرایی گرایش رسیدن به کمال است. افراد کمالگرا همواره به دنبال بهبود خود هستند و سعی میکنند تا در همه جوانب زندگی خود به کمال برسند. از سوی دیگر، ایده آل گرایی رغبت تجربهی یک ایده آل است. افراد ایده آل گرا بهدنبالداشتن یک استاندارد مشخص هستند و سعی میکنند تا به این استاندارد دست پیدا کنند.
نشانههای کمال گرایی
نشانههای کمال گرایی عبارتاند از:
- همیشه به دنبال بهبود خود بودن و دستیافتن به استانداردهای بالاتر
- انتظارداشتن از خود و دیگران برای عملکرد بهتر
- تمایل به کنترل و کنترل بیش از حد بر روی خود و دیگران
- احساس ناراحتی و نارضایتی در صورت عدم تجربهی استانداردهای خود
- تمایل به خودسنجی بیش از حد
- افزایش استرس و اضطراب در صورت نرسیدن مطلوب
بهطورکلی، کمال گرایان معمولاً تمایل دارند تا استانداردهای بالاتری برای خود و دیگران تعیین کنند و به دنبال بهبود مستمر باشند. اما اگر کمال گرایی منفی و بیش از حد باشد، ممکن است منجر به مشکلات روانی و اجتماعی شود.
نشانههای ایده آل گرایی
ایده آل گرایی نیز میتواند دارای نشانههایی باشد، اعم از:
- تمایل به تعیین استانداردهای بسیار بالا و غیرواقعبینانه برای خود و دیگران
- انتظارداشتن از خود و دیگران عملکرد بینقص و بدون خطا
- انتقادات سختگیرانه و بیرحمانه به خود و دیگران
- تمایل به کنترل کامل بر روی خود و دیگران و عدم قبول هیچگونه خطا یا ناکامی
- اندازهگیری ارزش شخصیت خود و دیگران بر اساس میزان کاملبودن
- سختگیری در قبولکردن هرگونه خطا یا عدم کمالیت و عدم تحمل ناکامیها.
تفاوتهای کمال گرایی و ایده آل گرایی
کمال گرایی و ایده آل گرایی دو مفهوم مشابه هستند؛ اما با تفاوتهایی همراه هستند.
کمال گرایی به معنای تمایل شدید به داشتن استانداردهای غیرواقعبینانه است. افراد کمال گرا تمام تلاش خود را برای رسیدن به استانداردهای ایده آل صرف میکنند و در صورت عدم تجربهی این استانداردها، احساس نارضایتی و ناراحتی شدید میکنند. آنها از خود و دیگران عملکرد بینقص و بدون خطا انتظار دارند و اگر نرسند از خود انتقاد میکنند.
از سوی دیگر، ایده آل گرایی به معنای تمایل شدید به داشتن استانداردهای بالا است. در این حالت، افراد تلاش میکنند تا به استانداردهای ایده آل خود و دیگران نزدیک شوند. آنها همچنین از خود و دیگران عملکرد بینقص و بدون خطا انتظار دارند، اما در صورت عدم رسیدن به این انتظارات، خود را سخت مورد انتقاد قرار نمیدهند.
این دو ویژگی بهخودیخود طبیعی محسوب میشوند اما کمال گرایی منفی بسیار مخرب است.
چه چیزی باعث کمال گرایی میشود؟
عوامل مختلفی میتوانند به کمال گرایی منجر شوند. برخی از این عوامل عبارتاند از:
- فشار اجتماعی: افراد ممکن است تحت فشارهای اجتماعی قرار بگیرند تا بهعنوان الگوهای ایده آل در جامعه شناخته شوند و در نتیجه به دنبال دستیافتن به استانداردهای بسیار بالا باشند.
- تجربههای گذشته: بر اساس تجربههای قبلی منفی، افراد ممکن است بهدنبال داشتن استانداردهای بسیار بالا برای جلوگیری از تکرار اشتباهات گذشته خود باشند.
- نگرشهای فرهنگی: برخی فرهنگها و محیطهای فرهنگی ممکن است به کمال گرایی منفی تشویق کنند. در برخی فرهنگها، عملکرد بینقص بهعنوان نشانه موفقیت و ارزش قابلقبول شناخته میشود.
- خصوصیات شخصیتی: برخی خصوصیات شخصیتی مانند خود انتقادی بالا، تمایل به کنترل بیش از حد و تمایل به داشتن کنترل بر همه جزئیات ممکن است باعث شود تا فرد به دنبال دستیافتن به استانداردهای بسیار بالا باشد.
- تأثیر رسانهها: تبلیغات و تصاویر ایده آل که در رسانهها نمایش داده میشوند نیز، میتوانند به کمال گرایی منفی تشویق کنند.
این عوامل میتوانند با هم ترکیب شده و به کمال گرایی منفی فرد منجر شوند. همچنین، مهم است برای فهم بهتر اینکه چه چیزی باعث کمال گرایی منفی میشود، به عوامل فردی و شخصیتی هر فرد نیز توجه کنیم.
تأثیر کمال گرایی در زندگی فرد
کمال گرایی و ایده آل گرایی در بسیاری از موارد میتوانند تأثیرات منفی داشته باشند. این تمایل به استانداردهای بالا و غیرواقعبینانه ممکن است باعث ایجاد استرس و اضطراب در فرد شود.
علاوه بر این، افراد کمال گرا همواره انتظارات غیرواقعبینانه از خود دارند که میتواند منجر به کاهش خود اعتمادی شود.
آنها ممکن است انتظارات زیادی از خود و دیگران داشته باشند که میتواند به نارضایتی و ناراحتی در روابط منجر شود.
همچنین، همواره در تلاش برای بهبود و بهترشدن هستند و بهراحتی با خود راضی نمیشوند. این ممکن است منجر به عدم رضایت از گذشتهی خود شود.
بهطورکلی، کمال گرایی منفی و ایده آل گرایی ممکن است باعث ایجاد خسارات متعددی در زندگی فرد شود. برای مدیریت بهتر این تمایل، مهم است که فرد به خودآگاهی و تسلط بر خودشناسی بپردازد و سعی کند استانداردهای قابلقبول را برای خود تعیین کند. همچنین، استفاده از روشهای مدیریت استرس و اضطراب نیز میتواند به کاهش تأثیرات کمال گرایی منفی کمک کند.
خسارات ناشی از ایده آل گرایی در زندگی فردی
ایده آل گرایی میتواند تأثیرات منفی متعددی در زندگی فرد داشته باشد. در ادامه به برخی از این خسارات اشاره میکنیم:
- استرس و اضطراب: ایده آل گرایی و عدم قبول هیچگونه خطا یا نقصی میتواند منجر به ایجاد استرس و اضطراب زیاد در فرد شود.
- کاهش خود اعتمادی: افراد ایده آل گرا ممکن است همواره انتظارات بالا و غیرواقعبینانه از خود داشته باشند که میتواند منجر به کاهش خود اعتمادی شود.
- مشکلات در روابط: افراد ایده آل گرا ممکن است انتظارات بالا و غیرواقعبینانه از خود و دیگران داشته باشند که میتواند به نارضایتی و ناراحتی در روابط منجر شود.
- عدم رضایت: این افراد همواره در تلاش برای بهبود و بهترشدن هستند و بهراحتی با خود راضی نمیشوند که ممکن است منجر به عدم رضایت شود و روزها و سالها گذشته را نیز نپذیرند .
- ازدستدادن لذت: افراد ایده آل گرا ممکن است به دلیل تمرکز بر بهبود و عدم قبول هیچگونه خطا، لذت کار یا فعالیت را از دست بدهند.
سخن پایانی
کمالگرایی میتواند تأثیرات مثبت و منفی مختلفی در زندگی فرد داشته باشد. برای مدیریت بهتر کمال گرایی منفی، مهم است که فرد به خودآگاهی و تسلط بر خودشناسی بپردازد و سعی کند استانداردهای قابلقبول و واقعبینانه را برای خود تعیین کند. همچنین، استفاده از روشهای مدیریت استرس و اضطراب نیز میتواند به کاهش تأثیرات منفی کمالگرایی کمک کند.