چرا از شکست خوردن می ترسیم؟

ترس از شکست: اخراج از کار، ترک تحصیل، حضور در جلسات آموزشی جدید، تصمیم برای راه اندازی کسب و کار و… همگی جزو اتفاقاتی از زندگی هستند که چه تلخ و چه شیرین، موجب اضطراب و ترس در وجودمان می‌شود.

اما جالب است بدانید که شما تنها نیستید. بهتر است بگوییم غالب افراد بطور مداوم با شرایط استرس‌زا در زندگی خود دست و پنجه نرم می‌کنند. در ادامه شما یاد می‌گیرید چگونه با این ترس از شکست ها مقابله نموده و عزم خود را برای انجام کارهای ضرروی جزم کنید.

ترس از شکست 

ترس از شکست نوعی رفتار است که در شرایطی مثل اضطراب ممکن است از افراد بروز کند. شکست یک پدیده‌ی طبیعی در دسته موانع در مسیر سریدن به هدف است. گاهی عدم احساس پیروزی میتواند راهی مستقیم را به سوی اهدافتان برایتان باز کند. هیچ موفقیتی بدون شکست میسر نشده است.

• ترس از شکست دکتر هلاکویی

دکتر هلاکویی روانشناس مطرحی است که در زمینه‌ی مشاوره و جامعه شناسی بسیار دانا هستند. درباره‌ی ترس از شکست نظریه‌های زیادی را ارائه کردند که افراد برای درمان و تشخیص این موارد از این اطلاعات استفاده میشود.

دکتر هلاکویی یکی از محبوب‌ترین نویسندگان و سخنرانان در زمینه روانشناسی و موفقیت شناسی است که در کتاب‌هایش به موضوعات مختلفی از جمله ترس از شکست، رهبری و موفقیت پرداخته است. در این بین، او نظریات متعددی درباره ترس از شکست ارائه داده است که به شرح زیر می باشند:

1- نظریه انتخاب: بر اساس این نظریه، ترس از شکست ناشی از انتخاب نادرست است. به عبارت دیگر، اگر شما ترس از شکست دارید، به دلیل این است که در گذشته، انتخاب های نادرستی داشته اید و این موجب شده که به خودتان اعتماد کمتری داشته باشید.

2- نظریه خودشکوفایی: بر اساس این نظریه، ترس از شکست ناشی از توقعات افراد نسبت به خودشان است. به عبارت دیگر، آنها انتظار دارند که در هر کاری که انجام می دهند، موفق باشند و اگر این اتفاق نیفتد، با شکست روبه‌رو می‌شوند.

3- نظریه تعهد: بر اساس این نظریه، ترس از شکست ناشی از نداشتن تعهد قوی به هدف و آرمان‌های شخصی است. به عبارت دیگر، اگر شما به یک هدف خاص تعهد قوی داشته باشید، شکست در راه رسیدن به آن هدف، نمی‌تواند شما را از راه رسیدن به آن منصرف کند.

4- نظریه رشد: بر اساس این نظریه، ترس از شکست ناشی از ترس از ناموفقیت و عدم پیشرفت است. به عبارت دیگر، افرادی که ترس از شکست دارند، از این امر می‌ترسند که نتوانند به بهبودی خود برسند و در نتیجه، هیچ پیشرفتی در زندگی خود نداشته باشند.

در کل، دکتر هلاکویی با ارائه این نظریات، به این نتیجه رسیده است که ترس از شکست، ناشی از برخی از باورها و تصورات غلط است که در ذهن افراد شکل گرفته‌اند و با کاهش این تصورات نادرست، می توان به کاهش ترس از شکست دست یافت.

علائم و نشانه‌های کسانی که این ترس را دارند چیست؟

گستره‌ی بروز این علائم با توجه به خلق و خوی افراد مختلف میتواند خفیف تا شدید متغیر باشد. اغلب کسانی که دچار ترس از شکست میشوند به انجام کار‌های جدید بی میل هستند. وقتی کار جدیدی شروع میشود افراد باید تمرکزشان را بر حوادث مختلفی که ممکن است پیش بیاید بگذارند‌؛ کسی که ترس از شکست دارد نمیتواند این موارد را بپذیرد.

اضطراب بیش از حد دارند. اضطراب مادر دردهای سنگین و مریضی‌هاست. اغلب کسانی که دچار ترس از شکست هستند جزو افراد مضطرب و استرسی هستند که یا در اثر این مورد بیمار شده‌اند یا سلامتشان مورد تهدید قرار گرفته است.

فردی که به علت ترس از شکست، کاری را شروع نمیکند‌؛ غالبا به دنبال اهدافش نمیرود. در نهایت احساس ناامیدی میکند و در کوتاه‌ترین زمان ممکن میبیند که هیچ دارایی ندارد. به مرور این موارد منجر به عدم علاقه به تداوم در زیستن میشود.

وسواس فکری دارند. بیشتر ترس‌ها ناشی از این وسواس‌های تفکری است. فکر کردن بیش از حد به آینده و تمرکز زیادی بر اهداف و رسیدن به موفقیت میتواند منجر به دور شدن شما از مسیر شود.

اعتماد به نفس پایین از مشخصات بارز ترس از شکست است. کسانی که عزت نفسشان دچار اختلال شود با منفی گرایی از باور‌های خودشان درباره‌ی توانایی‌هایشان دچار مشکل میشوند. برای افزایش عزت نفس ما به شما دوره عزت نفس را پیشنهاد می کنیم.

گاهی هم ایده‌ آل گرایی بیش از حد در این افراد دیده میشود. در این شرایط اغلب هیچ چیزی نمیتواند این افراد را راضی کند. در این موارد غالبا ایده‌ال گرایی میتواند به بیماری وسواس گرایش پیدا کند.

علت ترس از شکست چیست؟

همه ما در خیلی از مواقع ترس از شکست را تجربه می کنیم، در ادامه ببینیم که علل این ترس چه می تواند باشد؟

1. ایده‌آل گرایی

ایده‌آل گرایی بیش از حد میتواند ریشه ترس از شکست باشد. کسی که همه چیز را کامل و بدون نقص میخواهد‌، موانع مسیر برایش اعصاب خورد کن‌تر از سایر افراد میباشد. فردی که دچار این مورد است غالبا موانع را تحقیر میبیند و عمدتا راهی برای خلاصی از این تهدید‌ها ندارند چون تمرکزشان را بیش از حد به هدف متمرکز کرده‌اند. دوره آموزش هدف گذاری در زندگی را برای بهتر پیدا کردن و رسیدن به هدفتان نگاه کنید.

2. تجربه‌ی تروما

فراز و نشیب‌های زندگی هر کسی با دیگری متفاوت است. هر فردی در مقطع خاص از زندگی‌اش دچار مشکلاتی سخت شده است. تروما را میتوان به عنوان یک شکست بزرگ نگاه کرد که تبعاتش ابعاد گسترده‌ای از زندگی فرد را تا مدت زیادی تحت تاثیر قرار داده است. این تراژدی‌های غمگین باعث شده فرد از رو به رو شدن مجدد با وضعیت مشابه ترس داشته باشد چون شکست را در این موارد یکبار تجربه کرده‌اند.

مطالعه بیشتر: انواع اعتماد به نفس

3. الگوی تربیتی

گاهی منشا ترس در کودکی است. بیشتر ترس‌های کودکی را غالبا والدین در ذهنیت بچه جا می‌اندازند. ممکن است خود والدین در اثر ترس از مواردی‌، ناخودآگاه وحشت را به کودکانشان منتقل کرده باشند. گاهی هم پدر و مادر در اثر سخت‌گیری‌های بیش از حد باعث ایجاد رفتار‌های بیش از محتاطانه در فرزندشان شوند طوری که فرزند در بزرگسالی هم به تایید پدر و مادرش نیازمند باشد.

چگونه ترس از شکست را از بین ببریم؟

برطرف کردن مشکلات خلقی یکی از وظایفی است که انسان در برابر خودش دارد. هیچوقت برای شروع از بین بردن ترس‌هایتان دیر نیست. شما وقتی برای رسیدن به هدفتان‌، درک کنید که موانعی سر راهتان هست‌؛ یعنی به خودتان قدرت داده‌اید. هیچوقت برای درمان ترس‌هایتان دیر نیست.

راهکار غلبه بر ترس از شکست

1. ریشه‌یابی قدم اول است.

برای ریشه‌یابی ترس‌هایتان باید گذشته‌تان را مورد بررسی قرار دهید. کارهایی که در گذشته نصفه و نیمه رها شده است میتواند گزینه‌های خوبی برای بررسی باشند. شما میتوانید با تکمیل آن کار نصفه و یا غلبه به موانع موجود در مسیر هدفتان ریشه ترس از شکست خود را پیدا کنید.

2. یادگیری با مربی حرفه‌ای کمک کننده است.

باید برای به دل ترس زدن‌؛ آموزش ببینید. یادگیری در هر سطحی که باشید برایتان کمک کننده است. در این مورد از مربی‌های حرفه‌ای کمک بگیرید. هر فردی قابلیت کسب مهارت را دارد پس نترسید و خودتان را در هر زمینه‌ای ارتقا دهید. اگر از شیوه درست برای رفع ترس‌هایتان استفاده کنید‌؛ قطعا پاسخ خواهید گرفت.

3. بررسی نتایج احتمالی مهم است.

شما با آمادگی کامل پیش بروید‌؛ هیچ واقعه‌ی ناشناخته‌ای شما را مضطرب نخواهد کرد. رو به رویی با ناشناخته‌ها قطعا میتواند منجر به درگیری و کم شدن تمرکز شما شود. پس باید نتایج احتمالی را بررسی کنید.

4. درس عبرت از اشتباهات را فراموش نکنید.

نگذارید اشتباهاتتان عزت نفستان را هدف قرار دهد. به مشکلات به چشم فرصت نگاه کنید و از آنها درس بگیرید. برای عدم تکرار آنها برنامه‌ریزی دقیق‌تری کنید.

5. انتظار شکست را داشته باشید.

اگر مسیر رسیدن به هدفتان را بی مانع تصور کنید‌، باز هم دچار ایده‌ال گرایی خواهید شد. قبول کنید شکست خوردن یک پدیده‌ی طبیعی است. در راه رسیده به اهداف باید آنقدر شکست بخورید تا بهترین مسیر را پیدا کنید. در واقع به شکست‌هایتان به چشم مسیریاب نگاه کنید. بپذیرید که شما تنها کسی نیستید که در مسیر موفقیت دچار مشکل شده‌اید.

همه آدم‌های موفق‌، به مزایای شکست خود دست یافته‌اند. پس توانایی‌هایتان را باور کنید و تا حدودی به عدم دسترسی سریع به پیروزی‌، نگاه مثبت داشته باشید و اعتماد کنید.

6. مثبت اندیشی و منفی گرایی را در یک راستا قرار دهید.

باید بدترین شکست‌ها را تصور کنید و خودتان را برایش آماده کنید. اگر احیانا با چنین مشکلی رو به رو شدید دیگر دچار استرس نخواهید شد و متوجه میشوید که این شرایط آنچنان هم سخت و پیچیده نبوده است. همه اینها منشا آمادگی شما را دارد و چون راهکار برای پیشگیری داشته‌اید‌، حل مسائل دیگر برایتان دشوار نخواهد بود.

نیازی نیست خودتان را مضطرب کنید. در مسیرتان به مسائلی فکر کنید که میتوانید آنها را کنترل کنید. وقتی ذهنتان از پس حل کردن مشکلات احتمالی بربیاید‌؛ باعث افزایش اعتماد به نفس شما خواهد شد. نتیجتا ترس از شکست شما تا حدود زیادی مهار میشود.

7. کوچکترین موفقیت را ثبت کنید.

هیچ کارشناسی منکر این نمیشود که ترس در ضمیر ناخودآگاه افراد نهادینه شده است. ولی هنگام حرکت به شمت هدف و کسب دستاورد‌های کوچک‌، خواهید دید که غلبه به ترس‌ها بسیار لذت بخش‌تر از رسیدن به هدف است‌؛ چون به شما اعتماد به نفس میدهد و رنگ زندگی را تغییر میدهد. پس کوچکترین موفقیتتان را ثبت کنید و آنها را حفظ کنید و ارتقا دهید.

بررسی انواع سطوح ترس

ترس دارای سطوح مختلفی است که در ادامه به توضیح آنها می پردازیم

1. ترس در ماجراهای آشکار

این قبیل ترس‌ها مثل تنهایی‌، پیری‌، تغییر شغلی‌، ترس از رسیدن به سن خاصی و … میباشد.

2. ترس مرتبط به نفس

این قبیل ترس شامل ترس از شکست‌، طرد شدن، پیدا کردن دوستان جدید‌، ورود به جمع‌های بزرگ‌، سخنرانی در جمع و … میباشد.

3. ترس ریشه‌ای

ترسی که باعث بوجود آمدن دو مورد قبلی میشود. میتوان گفت همه‌ی وحشت‌ها‌؛ سر منشا این سطح از رعب را دارند. در این سطح استرس‌های مفید هم وجو دارد .

درمان ترس از شکست: موقع ترس چه باید کرد؟

امام علی«ع» ‌:« ترس واژه‌ای سیاه رنگ که سبب افسردگی و یا گریزان بودن از هر مسئیله‌ای است که فرد نسبت به آن در دل هراس دارد. »

برخی در هنگام مواجه شدن با ترس حالت نگرانی پیدا میکنند. غالبا این افراد برای رفع و غلبه ترسشان قدمی نمیدارند. باید در این مواقع باور کنید که شمایید که برای زندگیتان تصمیم میگیرید و شمایید که احساساتتان را کنترل میکنید. باور کنید که قهرمان زندگیتان خودتان هستید.

بعضی دچار حالت تسلیم میشوند. یعنی با هر مانعی سازش میکنند. سازش خوب است ولی به شرطی که در راستای حفظ ارتباط شما کمک کننده باشد. اگر شما با وحشتی که در وجودتان است سازش کنید‌؛ نمیتوانید به هدفتان برسید. سازش با شکست در ارتباطات شما مشکل ایجاد میکند.

برخی به هنگام ترس دچار حالت انکار میشوند. یعنی نمیتوانند قبول کنند که ترسیده‌اند. این باعث میشود که در کاری که انجامش سهولت دارد‌؛ استمرار کنند. این استمرار در حالت راحتی باعث میشود ترس ریشه بدواند و با آن مقابله نشود. به مرور این آدم‌ها از درد‌هایی که دارند فرار میکنند و خودشان را پشت نارضایتی‌های پوشالی و تظاهر به خوب بودن اوضاع‌، پنهان میکنند.

برخی حالت مبارزه به خود میگیرند. این نوع از رویارویی با ترس بهترین مدل است. در حالت پافشاری‌، فرد آگاه است‌ و این یعنی پذیرفته که در مسیرش به موانعی برخورده است که باید برای رسیدن به هدف آنها را حل کند. این فرد سرشار از تامل‌، تفکر و راه حل است. این فرد برای غلبه به ترسش آماده است.

اگر ترس درمان نشود چه اتفاقی میفتد؟

ترس شروع حس کردن یکسری مسائلی است که فرد را بیشتر از وحشت اذیت خواهد کرد. به مرور مشکلات جبران ناپذیری دامن‌گیر افرادی خواهد شد که برای غلبه به ترسشان قدمی برنداشته‌اند. این مشکلات شامل موارد زیر میشود:

• روابط خود را در اثر ترس از شکست از دست میدهند. این روابط میتواند شامل رابط کاری، عاطفی و … باشد.
• تصوری از آینده خود ندارند. دچار آینده‌ی نامعلوم میشوند و ناامیدی ریشه میدواند.
• در مواقعی دچار شرمندگی و خجالت میشوند. برای مثال اگر ترس از رویارویی با حیوانات درمان نشود در صورت مواجه شدن با حیوان در حضور جمع‌، ممکن است فرد از وحشت خود خجالت بکشد.
• دیدگاه اطرافیان نسبت به آنها تغییر خواهد کرد.
• ناخودآگاه منجر به ایجاد ناراحتی در افراد دیگر میشود.

چه زمانی باید درمان ترس از شکست را آغاز کرد؟

هنگامی که شروع جدید در زندگی ندارید‌، در هنگام شروع کاری ابتدا به شکست فکر می‌کند‌؛ فرصت‌های بزرگتان را در اثر ترس از دست میدهید‌، دیگران را مانع بر سر راه خود میبینید باید برای درمان اقدام کنید.

پس هم اکنون شروع کنید؛ یک کاغذ و خودکار بردارید و ترس‌های خود را بنویسید. سپس لازم است تا علل تشدید ترس‌های خود را بیابید. در نظر داشته باشید که عدم اطلاعات شما درباره شرایط موجود، موجب افزایش ترس از شکست و اضطراب می‌شود. شما همچنین می‌توانید برای تکمیل کردن دست‌نوشته خود، در بخش دیدگاه‌ها با ما در ارتباط باشید.