طرحواره بی‌ اعتمادی (اغلب به دیگران شک دارم و بی اعتماد هستم)

احتمالاً از نام طرحواره بی‌ اعتمادی می‌توانید متوجه توضیحاتی درباره این تله مهم زندگی شوید. اعتماد مقوله‌ای است که مانند تمامی مسائل بشری بهتر است به یک حد تعادل برسد. در واقع خوش‌بینی بیش از حد آسیب‌های فراوانی را برای افراد به همراه دارد. همین امر موجب می‌شود تا اندکی بی اعتمادی را به‌عنوان یک ویژگی خوب قلمداد کنیم.

اما برخی از افراد نسبت به‌تمامی افراد و سخنان دیگران بی‌اعتماد هستند. در واقع انتظار دارند که دیگران به آن‌ها آسیب بزنند. همین امر ممکن است باعث شود نسبت به هر رفتار، برداشتی منفی داشته باشند. اگر شما یا یکی از اطرافیانتان دچار این تله زندگی هستید، با سایت محمد حسین رفاهی همراه باشید تا  به طور مفصل با طرحواره بی اعتمادی آشنا شوید.

نشانه‌های طرحواره بی اعتمادی

علائم طرحواره بی‌ اعتمادی به شرح زیر است:

• تمایلی به صحبت‌کردن درباره خودشان ندارند. زیرا فکر می‌کنند دیگران از اطلاعات آن‌ها سوءاستفاده می‌کنند.
• جذب افرادی می‌شوند که شخصیتشان به شکلی است که از آن‌ها استفاده می‌کنند. آن‌ها را وسیله رسیدن به خواسته‌های خود قرار می‌دهند. دلیل جذب فرد بی‌اعتماد به چنین افرادی، اثبات فرضیه‌های بی اعتمادی در ذهنش است.
• فکر می‌کنند دیگران می‌خواهند به او صدمه بزنند.
• افراد دارای طرحواره بی‌ اعتمادی به جامعه دید منفی دارند و معتقدند باید خیلی مراقب خود باشند تا هیچ آسیبی نبینند.
• به طور فراوان دیگران را مورد سنجش قرار می‌دهند تا از صداقت آن‌ها اطمینان یابند.
• برخی اوقات پیش از آن که دیگران به او صدمه بزنند، او به دیگران صدمه می‌زند. این امر به این دلیل اتفاق می‌افتد که تصور می‌کند فرد مقابل می‌خواهد به او آسیب بزند. در نتیجه با صدمه زدن به او به خیال خودشان پیش‌دستی کرده‌اند.
• ممکن است از شخصی متنفر باشند اما دقیقاً به یاد نیاورند که به چه دلیل نسبت به فرد موردنظر احساس تنفر می‌کنند. این مورد به‌خصوص نسبت به نزدیکان مانند والدین بیشتر دیده می‌شود.
• افراد دارای طرحواره بی‌ اعتمادی مدام اضطراب و افسردگی را تجربه می‌کنند.
• نسبت به زندگی دید منفی دارند.
• اعتمادبه‌نفس آن‌ها پایین است. بماند که گاهی اوقات باعث به وجود اوردن طرحواره شخصیت اجتنابی می شود و با طرحواره درمانی شخصیت اجتنابی، باید حل کرد

تست طرحواره بی اعتمادی – تست بی اعتمادی

ذهن شخصی که طرحواره بی اعتمادی دارد تماماً معطوف به این است که دیگران دارند از او سوءاستفاده می‌کنند. آن‌ها این‌گونه برداشت می‌کنند که دیگران می‌خواهند به او صدمه بزنند. اگر شما فکر می‌کنید که این طرحواره بی‌ اعتمادی را دارید حتماً به تست تله بی اعتمادی پاسخ دهید تا متوجه شوید که آیا تله سوءاستفاده از طرح‌واره‌های اصلی زندگی شما است یا خیر.

پایان زمان

ویژگی‌های افرادی با طرحواره بی اعتمادی

افرادی با طرحواره بی اعتمادی معمولاً دچار مشکلاتی هستند که ممکن است باعث شود از خود و دیگران و شرایط پیرامونی ناامید شوند. برخی از ویژگی‌های این افراد عبارتند از:

1. ترس از انتقاد: افراد با طرحواره بی اعتمادی ممکن است به شدت از انتقاد و برخورد منفی دیگران نسبت به خودشان ترسیده و ناامید شوند و به شدت به دنبال تجربه‌ی تصدیق و تایید احساسات و عقاید خودشان باشند.

2. احساس بی‌ارزشی: افراد با طرحواره بی اعتمادی ممکن است به شدت احساس بی‌ارزشی داشته باشند و به شدت به دنبال تجربه‌ی احساس برابری و قدرت و کنترل بیشتری باشند.

3. عدم اعتماد به دیگران: افراد با طرحواره بی اعتمادی ممکن است به دلیل تجربه‌ی بدی که در گذشته داشته‌اند، به شدت به دیگران اعتماد نکنند و به شدت به دنبال ایجاد تصویری از خود باشند که نشان دهنده قدرت و کنترل بیشتری باشد.

4. کاستی در مهارت‌های اجتماعی: افراد با طرحواره بی اعتمادی ممکن است برای برقراری ارتباط با دیگران دچار مشکل شوند و به شدت به دنبال درک و شناخت بهتر از دیگران باشند.

5. تمایل به انزوا: افراد با طرحواره بی اعتمادی ممکن است به دلیل احساس ناامنی و اضطراب در برابر دیگران، به شدت به دنبال انزوا باشند و از برقراری ارتباط با دیگران اجتناب کنند.

6. ناراحتی و افسردگی: افراد با طرحواره بی اعتمادی ممکن است به شدت به دنبال تجربه‌ی احساسات منفی باشند و به شدت به دنبال کاهش هرگونه احساسات ناراحتی و افسردگی باشند.

درمان طرحواره بی اعتمادی

طرح‌واره به‌طورکلی الگویی است که در دوران کودکی شکل می‌گیرد. الگویی که ما در بزرگسالی نیز بر اساس آن می‌اندیشیم، رفتار می‌کنیم و با دیگران ارتباط برقرار می‌کنیم. حال سؤالی که مطرح می‌شود این است که آیا می‌شود با چنین غول بی شاخ و دمی که در ذهن شکل‌گرفته به‌تنهایی مبارزه کرد؟

والدین کودکی را تصور کنید که همواره نسبت به جهان خطرناک بیرون به او هشدار داده‌اند. این کودک طبعانمی تواند در بزرگسالی خود نگاهی همراه با واقعیت به مسائل داشته باشد. نمی‌تواند رفتارهای همسر خود را به‌عنوان خیانت تلقی نکند. از همین رو آیا چنین شخصی می‌تواند به یکباره تغییر کند؟ مسلماً تنهایی مبارزه کردن تنها شکست را در پی دارد.

آگاهی نسبت به طرح‌واره اگرچه گام بسیار مثبتی قلمداد می‌شود اما کافی نیست. زیرا ذهن انسان به‌قدری قدرتمند است که می‌تواند به‌راحتی فرد را دوباره به سمت رفتارهای پیشین بازگرداند. از همین رو در این شرایط کمک‌گرفتن از روان‌شناسی که به طور تخصصی در زمینه طرح‌واره‌های مختلف تبحر دارد، می‌تواند تأثیرگذار بیشتری داشته باشد.

به یاد داشته باشید که روان‌شناس نیز نمی‌تواند به‌تنهایی معجزه کند. زمانی روان‌درمانگر می‌تواند به مراجع کمک کند که خودش نیز بخواهد از دست تله‌های زندگی رها شود. درمان طرحواره بی‌ اعتمادی اگرچه نسبت به دیگر طرح‌واره‌ها اندکی سخت‌تر است اما امکان درمان وجود دارد. در ادامه به یک سری از راهکارهای طرحواره درمانی نیز اشاره می‌کنیم که بهتر است آن‌ها را در زندگی خود به کار بگیرید.

درمان بی اعتمادی

همان‌طور که بیان کردیم، روان‌درمانگری بهترین گزینه برای درمان بی اعتمادی است. اما ممکن است بنا به هر دلیلی مراجعه به روان‌شناس امکان‌پذیر نباشد. از همین رو می‌توان روش‌های زیر را در جهت بهبود اندک طرحواره بی‌ اعتمادی استفاده کرد.

1. شک خود را بشناسید

پایه و بنیان هر درمانی، شناخت نسبت به آن قضیه است. هرگاه شک به سراغتان آمد ابتدا به واکاوی آن دست بزنید. آن را سرکوب نکنید. بررسی کنید که آیا این شک منطقی است یا تنها سوءظنی است که به سراغتان آمده است. تفکر درباره نوع شک می‌تواند نسبت به آن اندکی آگاهی ایجاد کند.

2. به روش مناسب آن را بیان کنید

هیچ چیزی با جنگ و جدل به نتیجه مناسب نمی‌رسد. اگر از فرد مقابل خود ناراحت هستید و به او شک دارید، به‌راحتی احساسات خود را بیان کنید. حتی می‌توانید آن‌ها را برای خود بنویسید و از بیرون به افکار و شک‌های خود بنگرید. در همین راستا خود را سرزنش و قضاوت نکنید.

5 راه رهایی از بی اعتمادی

طرحواره بی اعتمادی می‌تواند روند زندگی و ارتباط طبیعی فرد را با اختلال روبه‌رو کند. برای رهایی از این طرحواره، می‌توان از چند راهکار استفاده کرد.

اولین راهکار طرحواره بی‌ اعتمادی، نگاه نسبی به همه چیز است. نگاه صفر و صدی یا سیاه و سفید داشتن به آدم‌های اطراف، آفت تله بی اعتمادی است. برای خروج از دسته‌بندی دوگانه، می‌توانید از نمره 0 تا 10 را برای افراد در نظر بگیرید.

یکی از راهکارهای مهم برای کمرنگ کردن تله بی اعتمادی و طرحواره بی‌ اعتمادی، یادآوری بی‌اعتمادی است. بهتر است که هرگاه کسی با این طرحواره به دنبال زوایای پنهانی نیات دیگران می‌گردد، به خودش یادآوری کند که ممکن است این فکر ناشی از تله او باشد نه نیت و قصد واقعی دیگران.

ارتباط با مشاور یا یک دوست خوب نیز می‌تواند به رهایی از طرحواره بی اعتمادی کمک کند. مشاور می‌تواند به فرد کمک کند تا به این نتیجه برسد که آدم‌ها آنقدر غیرقابل اعتماد و آسیب‌زننده نیستند که او فکر می‌کند.

دوری از ذهن‌خوانی، یعنی انجام ندادن فرضیات برای دیگران نیز می‌تواند به رهایی از این طرحواره کمک کند. فرد باید از خواندن ذهن دیگران خودداری کرده و به جای آن، با دیگران در مورد نگرش‌ها و احساسات صادقانه صحبت کند.

در نهایت، رها کردن نیمه خالی لیوان و پیدا کردن نقاط روشن و نکته‌های مثبت نیز به رهایی از این طرحواره کمک می‌کند. افرادی با طرحواره بی اعتمادی عادت کرده‌اند تا هر آنچه سر راهشان قرار دارد، تحریف کنند. بهتر است که به دنبال نقاط روشن و نکته‌های مثبت بگردند.

روان‌شناسی بی اعتمادی

همواره دانستن علت شکل‌گیری طرح‌واره‌های مختلف می‌تواند به ما کمک کند تا بهتر با آن‌ها برخورد کنیم. ممکن است این جمله اندکی کلیشه‌ای شده باشد اما متأسفانه رفتار والدین می‌تواند بنا و پایه شخصیت کودک را بسازد. متأسفانه شرایط مختلف باعث می‌شود تا کودکان دچار آسیب‌های مختلفی ببینند. درباره طرحواره بی‌ اعتمادی نیز این امر صدق می‌کند.

کودکانی که در معرض خشونت‌های فیزیکی و جنسی توسط والدین یا اطرافیان خود بوده‌اند، به‌شدت مستعد گرفتار شدن در طرحواره بی‌ اعتمادی هستند. همچنین والدینی که خود نیز طرحواره بی‌ اعتمادی دارند به‌راحتی آن را به کودکان خود نیز منتقل کنند. احتمالاً در اطراف خود دیده‌اید که برخی والدین به کودک خود وعده خرید یک هدیه در ازای انجام یک رفتار مناسب را می‌دهند.

کودک زمانی که رفتار مناسب را انجام داد اما هدیه‌ای دریافت نکرد به‌تدریج یاد می‌گیرد تا عینک بدبینی را به چشمان خود بزند و نسبت به همه بی‌اعتماد شود. وقتی نزدیک‌ترین افراد زندگی‌اش به او دروغ می‌گویند در نتیجه چنین استنباط می‌کند که دیگران نیز ممکن است بدین شکل رفتار کنند.

حتی کاهش اعتمادبه‌نفس کودک بر اثر تحقیرهای مداوم و مقایسه او با دیگر کودکان نیز می‌تواند منجر به ایجاد این طرحواره بی‌ اعتمادی در زندگی شود. در نتیجه به همین راحتی طرحواره بی‌ اعتمادی در کودک شکل می‌گیرد. پس مشاهده کنید که به چه میزان حتی کوچک‌ترین رفتارها نیز بر هویت و ذهنیت کودک اثرگذار است.

نتیجه گیری از طرحواره بی‌ اعتمادی

افراد دارای طرحواره بی اعتمادی همواره این تصور را دارند که دیگران می‌خواهند به آن ها صدمه بزنند. از همین رو نسبت به اکثر افراد زندگی خود بدبین هستند. مشکلات مربوط به روابط با والدین و اطرافیان می‌تواند منجر به ایجاد چنین مشکلی شود. به‌منظور درمان تله بی اعتمادی بهتر است این افراد به روان‌شناس مراجعه کنند.