طرحواره درمانی شخصیت اجتنابی (چرا معمولا از دیگران دوری می کنم و برای ارتباط گرفتن میترسم؟)

طرحواره درمانی شخصیت اجتنابی: سارا دختری بود که نه در دوران دبیرستان و نه در دوران دانشگاه تقریباً هیچ دوست صمیمی نداشت. متأسفانه ترس از قضاوت دیگران و طردشدن باعث شده بود تا همواره نتواند با دیگران به‌صورت صمیمانه ارتباط برقرار کند. حتی این ترس‌ها موجب شده بود که به سراغ شغل‌های آینده‌دار و موردعلاقه خود نرود. زیرا می‌ترسید که مورد انتقاد قرار بگیرد.

تمامی این عوامل سبب شد تا خسته شود و بخواهد با روان‌درمانی، رشد و پیشرفت را در زندگی خود به وجود آورد. برای کمک به افرادی که فکر می‌کنند ویژگی‌های سارا را دارند تصمیم گرفتیم تا مقاله‌ای را در سایت محمد حسین رفاهی منتشر کنیم. بدین ترتیب اگر شما هم درگیر اختلال شخصیت دوری گزین هستید با ما همراه باشید تا به طور کامل با طرحواره درمانی شخصیت اجتنابی آشنا شوید.

طرحواره درمانی شخصیت اجتنابی

در طرحواره درمانی شخصیت اجتنابی فرد از ارتباط گرفتن با دیگران ترس دارد. در واقع می‌توان گفت یکی از دلایل نگرانی این افراد، ترس از قضاوت دیگران است. این افراد ترس از این دارند که دیگران متوجه نقص‌ها و نقاط ضعفشان شوند. همچنین ترس از طردشدن منجر به این می‌شود که این افراد رفتارهای انزواگرایانه داشته باشند. این نوع طرحواره یکی از انواع طرحواره ها است که پیشنهاد می کنیم انواع طرحواره ها را مطالعه کنید.

آن‌ها نگران این هستند که مبادا یک روزی دیگران بخواهند از نقاط ضعفشان استفاده کنند. این طرحواره تحت عنوان اختلال شخصیت اجتنابی (AVPD) نیز شناخته می‌شود.

اگرچه تمایل دارند که روابط نزدیک و محبت آمیز با دیگران داشته باشند اما در عمل بخشی از وجود آن‌ها مانع از این می‌شود که به دیگران نزدیک شوند. تمامی این موارد باعث می‌شود تا احساس ناامنی و تنهایی به آن‌ها دست بدهد. احساسات و هیجاناتی که در زیر به آن‌ها اشاره کردیم، عمده‌ترین مواردی است که  افراد دارای طرح‌واره شخصیت اجتنابی تجربه می‌کنند.

• احساس تنهایی
• تمایل به اجتناب کردن از احساسات و نیازهای عاطفی
• اجتناب و دوری گزیدن از محیط‌های استرس‌زا
• خودتخریبی و انتقادکردن از خود به‌صورت افراطی

علل ایجاد طرحواره شخصیت اجتنابی

همانند دیگر طرحواره ها و اختلالات، باید ریشه ایجاد طرحواره درمانی شخصیت اجتنابی را در دوران کودکی جستجو کرد. والدینی که به طور مداوم از فرزند خود انتقاد می‌کنند، والدینی که کودک را به سخره می‌گیرند در نهایت امکان این امر را مهیا می‌کنند که کودک آسیب ببیند.

فارغ از این موارد، انتقال حس دوست‌داشتنی نبودن به کودکان و عدم محبت به آن‌ها نیز می‌تواند حس تنهایی و انزوا را در کودک ایجاد کند. از همین رو باید دقت کنیم تا در هر اشتباهی خیلی زود از کوره در نرویم و کودک را آماج انتقادات خود قرار ندهیم.

در این لحظات باید فکر کنیم که هیچ انسانی در دنیای امروز وجود ندارد که بدون اشتباه زندگی خود را به پایان برساند؛ بنابراین تربیت فرزندان نیاز به آگاهی، صبر و انعطاف‌پذیری دارد. از دید سطحی تر نیز می‌توان ریشه استفاده از رفتارهای اجتنابی را ناشی از عزت‌نفس پایین دانست. از همین رو با به‌کارگیری روش‌هایی برای افزایش عزت‌نفس می‌توان گام مثبتی را در روند رهایی از این اختلال برداشت.

نشانه‌های طرحواره درمانی شخصیت اجتنابی اختلال

اگر بیشتر نشانه‌های زیر را در خود مشاهده می‌کنید می‌توان احتمال داد که در شما طرحواره شخصیت اجتنابی وجود دارد. البته بهتر است برای تشخیص نهایی طرحواره درمانی شخصیت اجتنابی نزد روان‌درمانگر بروید. زیرا باید این طرحواره از دیگر اختلالات مانند اختلال اضطراب اجتماعی تمییز داده شود. این نشانه‌ها به شرح زیر است:

• کمتر درباره خودتان با دیگران صحبت می‌کنید. زیرا می‌ترسید که شما را قضاوت کنند و روزی به شما صدمه بزنند.
• خودتان را پایین‌تر از دیگران می‌دانید.
• از فعالیت‌های اجتماعی به شکل افراطی خودداری می‌کنید.
• تصور می‌کنید که دیگران قضاوت‌های منفی نسبت به شما دارند.
• بیان کردن احساسات درونی‌تان برای دیگران دشوار است.
• از روبرو شدن با موقعیت‌ها و افراد جدید اجتناب می‌کنید.
• ترس شدیدی از طردشدن دارید.
• نسبت به انتقادات دیگران خیلی حساس هستید.
• خیلی کم از فعالیت‌های مختلف لذت می‌برید.
• با وجود علاقه داشتن به ارتباط با دیگران، از ایجاد صمیمیت با آن‌ها پرهیز می‌کنید.
• ممکن است به دلیل ترس از انتقاد، در شغل‌هایی که نیاز به فعالیت اجتماعی دارند دوری کنید.
• عزت‌نفس پایینی دارید.
• اعتماد کمی نسبت به افراد دیگر دارید.

درمان طرحواره درمانی شخصیت اجتنابی مرزی

در مسیر درمان طرحواره درمانی شخصیت اجتنابی، اعتماد کردن به درمانگر از جمله سختی‌هایی است که این افراد دارند. از همین رو رفتار و صحبت‌های درمانگران بسیار مهم است. روان‌شناسان و مشاورین حرفه‌ای به این نکته بسیار اهمیت می‌دهند و با اصول و تکنیک‌های مختلف سعی در جلب اعتماد مراجعین می‌کنند. در درمان طرحواره شخصیت اجتنابی ابتدا با گفتگوهای هدفمند سعی در یافتن علت ایجاد این طرحواره می‌کنند.

کشف علت‌های ایجاد طرحواره باعث می‌شود تا مراجعین به بینش دست پیدا کنند. همین امر گام بسیار مثبتی در روند درمان طرحواره است. در نهایت نیز تلاش می‌شود تا تکنیک‌هایی به مراجعین آموزش داده شود که از طریق به‌کارگیری آن‌ها بتوانند نگرانی و ترس‌های خود را مدیریت کنند.

اگرچه سخن‌گفتن درباره درمان طرحواره درمانی شخصیت اجتنابی آسان است اما در عمل فرایند درمان آن زمان بر و سخت است. زیرا درمانگران باید بتوانند با حمایت‌ها، شنیدن صحبت‌های مراجع و راه کارهای درست عزت‌نفس مراجع را افزایش دهند. به طور خلاصه می‌توان گفت که فرایند درمان طرح‌واره شخصیت اجتنابی، محیطی امن و بدون قضاوت را به مراجعین هدیه می‌دهد که در آن می‌توانند مهارت‌ها و تکنیک‌های زیر را تجربه کنند.

مطالعه مقاله مهارت های فردی را به شما پیشنهاد می کنیم.

• کشف احساسات منفی ناشناخته نسبت به خود
• آموختن تکنیک‌های مثبت به جهت به چالش کشیدن افکار تقویت‌کننده این طرحواره
• آموختن مهارت‌های مؤثر عملی به جهت مقابله با نگرانی و ترس‌ها
• بررسی و شناخت علل ترس‌ها و نگرانی‌های ایجادکننده طرحواره شخصیت اجتنابی

فرایند درمان طرحواره شخصیت اجتنابی مرزی

در اوایل طرحواره درمانی شخصیت اجتنابی روان‌شناسان تلاش می‌کنند تا با پرسیدن سؤالات هدفمند، حدس و احتمال خود درباره نوع طرحواره را به‌یقین تبدیل کنند. به طور مثال آن‌ها از تأثیرات نشانه‌های این طرحواره در زندگی مراجع از او سؤال می‌کنند. بدین صورت می‌توانند از تشخیص خود مطمئن شوند. مراجعین باید در فرایند درمان یک نکته مهم را به یاد داشته باشند.

اوایل درمان صحبت‌کردن از خود برای شما بسیار دشوار است. به همین دلیل اگر بتوانید دیدگاه خود را نسبت به درمانگر تغییر بدهید، می‌توانید ادامه فرایند درمان را با موفقیت سپری کنید. اگر اختلالات دیگری مانند افسردگی و دیگر اختلالات اضطرابی نیز همراه این طرحواره در مراجع دیده شود، درمانگر برای درمان این اختلال نیز تلاش لازم را انجام می‌دهد.

از همین رو در روند طرحواره درمانی شخصیت اجتنابی، به سایر اختلالات نیز پرداخته می‌شود. درصورتی‌که نیاز باشد تا برای اختلالات دیگر دارو مصرف می‌شود، درمانگر مراجع را به روان‌پزشک ارجاع می‌دهد. مصرف دارو در کنار روان‌درمانی باعث می‌شود تا روند درمان بسیار مثبت پیش برود. اگرچه باید در نظر داشته باشید که مصرف دارو صرفاً برای کنترل موارد دیگر ماندن اضطراب و افسردگی است. از همین رو نمی‌تواند جایگزین قطعی برای روان‌درمانی باشد.

نتیجه گیری

طرحواره درمانی شخصیت اجتنابی یکی از روش‌هایی است که ما می‌توانیم برای درمان این اختلال استفاده کنیم. به‌طورکلی اختلال شخصیت اجتنابی یا دوری‌گزین موجب می‌شود تا افراد به سبب ترس از طردشدن و قضاوت دیگران، از ایجاد روابط صمیمانه با دیگران خودداری کنند. طرحواره وابستگی بی کفایتی نیز از دیگر انواع طرحواره ها است که می توانید در مقاله بعدی آن را مطالعه کنید.