چگونه هدف گذاری کنیم؟ + نمونه هدف گذاری

همه ما در زندگی‌مان دوست داریم به دستاوردهای بخصوصی برسیم. این دستاورد می‌تواند خرید یک تلفن همراه جدید، یک ماشین جدید و یا کسب رتبه علمی کشوری و یا بین المللی باشد. اما برای رسیدن به این آرزوها، نیاز است تا با برنامه‌ریزی برای مسیر خود، هدف گذاری نموده و طی نمودن مسیر رسیدن به اهداف‌مان را برای خود هموار سازیم.

برنامه ریزی اسمارت، شیوه‌ای هوشمندانه در هدف گذاری است.این روش هدف گذاری به ما کمک می‌کند تا بدون خستگی، به سمت اهداف زندگی خود پیش برویم. در این مقاله از سایت محمد حسین رفاهی به شما یاد می دهیم چگونه هدفگذاری کنید.

هدف گذاری چیست؟

قطعا شما نیز تاکنون شنیده‌اید که اگر برای آرزوها و خواسته‌های خود برنامه‌ریزی کنیم، آن‌ها را به اهداف خود تبدیل کرده‌ایم. هدف گذاری به فرآیندی گفته می‌شود که ما خواسته‌های خود را طی برنامه‌ریزی براساس توانایی‌های خود، تبدیل به اهداف‌ما می‌کنیم.

هدف گذاری یک فرایند مهم در مدیریت است که با استفاده از آن، امکان تعیین و تعیین هدف‌های مشخص و موثر در کسب و کارها، سازمان‌ها، یا حتی در زندگی شخصی وجود دارد. در واقع، هدف گذاری به معنی تعیین اهداف محقق پذیر و قابل اندازه‌گیری است که برای دستیابی به رویاها و اهداف طرح ریزی می‌شود. این فرایند به عنوان یک ابزار مدیریتی، به شرکت‌ها و سازمان‌ها کمک می‌کند تا بتوانند به شکل بهینه اهداف خود را تعیین کرده و برای دستیابی به آن‌ها برنامه‌ریزی مناسب انجام دهند.

مراحل هدف گذاری

هدف گذاری شامل چند مرحله مهم می‌شود که عبارتند از:

1. تعیین اهداف: در این مرحله، ابتدا باید اهداف مورد نظر تعیین شوند. هدف‌ها باید محقق‌پذیر، قابل اندازه‌گیری و مرتبط با مأموریت و ویژگی‌های سازمان باشند.

2. تعیین معیارهای اندازه‌گیری: در این مرحله، معیارهایی برای اندازه‌گیری پیشرفت در رسیدن به هر هدف تعیین می‌شود.

3. تعیین برنامه‌ها: در این مرحله، برای دستیابی به هر هدف، برنامه‌هایی تعیین می‌شود که شامل فعالیت‌ها، منابع و زمانبندی مورد نیاز برای دستیابی به هدف است.

4. اجرای برنامه‌ها: در این مرحله، برنامه‌های تعیین شده اجرا می‌شوند و پیشرفت در دستیابی به هدف اندازه‌گیری می‌شود.

5. ارزیابی پیشرفت: در این مرحله، پیشرفت در دستیابی به هدف‌ها ارزیابی می‌شود و در صورت نیاز، برنامه‌ها و معیارهای اندازه‌گیری تغییر می‌کنند تا بهترین نتیجه ممکن حاصل شود.

هدف گذاری و برنامه ریزی

روش هدف گذاری منحصربفردی برای تمامی افراد وجود ندارد و شما می‌توانید از انواع روش‌های هدف گذاری برای رسیدن به خواسته‌هایتان استفاده کنید. البته بهتر است بگوییم که هر فردی می‌تواند برای بخشی از زندگی خود، از روش‌های مختلف هدفگذاری استفاده نماید.

هدف گذاری به انگلیسی

احتمالا اصطلاح تارگت (Target) تاکنون به گوش‌تان خورده است. عبارت Target به معنی هدف است. در زبان انگلیسی همچنین عبارت هدفگذاری بصورت‌های مختلفی می‌نویسند. اما متعارف‌ترین نوع آن targeting است. البته برای عبارت هدف، بیشتر معادل انگلیسی goal استفاده می‌شود.

هنگامی از goal استفاده می‌کنیم که می‌خواهیم اهداف خود را لیست کنیم. اما اگر منظورمان برنامه‌ریزی کردن و هدف گذاری (ماهیت فعل‌گونه) است، بهتر است از عبارت استفاده کنیم. جدا از اصطلاحات انگلیسی، بطور کلی، روش‌های بسیار زیادی برای هدفگذاری وجود دارد.

چرا باید هدف گذاری کنیم؟

پیش از ادامه، لازم است به این سوال بپردازیم که چرا باید هدف گذاری کنیم؟ در ابتدا شاید جواب معلوم باشد؛ برای رسیدن به خواسته‌ها

این پاسخ تا حدودی درست است، اما تنها یکی از دلایل هدفگذاری، رسیدن به آرزوها است. جدا از این، ما به این دلیل باید هدف گذاری کنیم تا بهترین و کوتاه ترین‌ مسیر را برای رسیدن به خواسته‌های خود بیابیم. البته ما نیز معتقدیم، نمی‌شود ره صد ساله را به یک شب طی نمود 🙂

چهار مورد از ویژگی های هدفگذاری موثر

اما باید در نظر بگیرید که ما منابع مالی، انرژی و زمان محدودی داریم و نمی‌توانیم همیشه بدنبال خواسته‌های خود درحال تکاپو باشیم. در زندگی ما همیشه باید بین دو و یا چند گزینه انتخاب کنیم، در هدف  گذاری ما به دنبال بهینه‌ترین و بهترین خواسته خود خواهیم بود. پس بطور کل چهار مورد از ویژگی‌های هدفگذاری موثر عبارتند از؛

• حفظ و مدیریت زمان
• افزایش انگیزه جهت انجام کارها ( نگاهی به دوره انگیزه بیاندازید.
• افزایش احتمال تحقق خواسته‌ها
• جلوگیری از سرگردانی در مسیر تحقق اهداف

بنابراین هدف گذاری smart یکی از روش‌های هدفگذاری موثر است که علاوه بر خواسته‌ما، توانایی‌ها و کمبودهای ما را نیز بررسی نموده و متناسب با محدودیت‌های فردی و اجتماعی ما، بهترین هدف را به ما نشان دهد.

هدف گذاری اسمارت چیست؟

هدف گذاری اسمارت، امروزه یکی از روش‌هایی است که بسیاری از افراد آن را قبول دارند. این روش که در دهه‌های اخیر از سوی گروه‌های مختلف دانشمندان علوم انسانی و اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است، اهداف شما را پالایش نموده و پس از بررسی تمامی جوانب، بهترین مسیر برای رسیدن به اهداف را برایتان نمایان می‌سازد.

البته این روش هدفگذاری در ایران کمی ناشناخته مانده است و عموما کسب و کارها بدلیل دانش بروز خود از این روش استفاده می‌کنند. اما شیوه هدفگذاری اسمارت (SMART)، علاوه بر کسب و کار، در تعیین اهداف تحصیلی، شغلی و… نیز کاربرد دارد، تنها کافی است بصورت اصولی از آن استفاده کنید.

اگر بخواهیم روش هدفگذاری اسمارت را کمی شفاف‌تر بررسی کنیم، لازم است نام آن را توضیح دهیم. عبارت SMART خلاصه چندین موضوع است که عبارتند از؛

• Specific (مشخص)
• Measurable (قابل اندازه‌گیری)
• Attainable (دست یافتنی)
• Realistic (واقع گرایانه)
• Timely (دارای بازه زمانی مشخص)

برای مطالعه بیشتر راجع به هدف گذاری به روش اسمارت به مقاله مربوطه مراجعه کنید.

بنابراین یک هدف از نظر SMART هنگامی مورد تایید است که دارای این 5 مولفه باشد. شما با این 5 مورد می‌تواند ارزش اهداف و میزان دستیافتنی بودن آن‌ها را بررسی کنید.

روش هدف گذاری پیشرفته

همانطور که در ابتدا اشاره کردیم، روش هدف گذاری پیشرفته، جزو پرطرفدارترین روش‌های هدفگذاری در سراسر دنیاست. به همین دلیل در ادامه سعی می‌کنیم با راهنمایی مناسب و ارائه یک روش هدف گذاری پیشرفته (تلفیق با روش هدفگذاری اسمارت)، شما را با نمونه یک هدفگذاری موثر آشنا کنیم.

یکی از مواردی که در روش هدف گذاری پیشرفته بررسی می‌شود، میزان شفافیت و به عبارتی مشخص بودن اهداف است. اگر شما هدف دقیق و واضحی نداشته باشید، برنامه‌ریزی کاری بیهوده برای شما خواهد بود. پس ابتدا باید به سوالات ذیل پاسخ دهید؛

• خواسته شما در چه دسته‌ای جای می‌گیرد؟ (شغلی، تحصیلی و…)
• آیا فردی را در اطراف خود می‌شناسید که به ظاهر در این حوزه موفق بوده باشد؟
• در صورتی که می‌شناسید، از فرد مذکور درباره نحوه شروع مسیر بپرسید. و اگر نمی‌شناسید، می‌توانید به گوگل مراجعه کنید.

در بخش دوم هدف گذاری پیشرفته، ما باید بدنبال اهدافی باشیم که قابلیت اندازه گیری دارند. برای آشنایی بهتر توصیه می‌کنیم به سوالاتی همچون سوالات ذیل پاسخ دهید؛

• اگر بدنبال تناسب اندام هستید، می‌خواهید چه مقدار از وزن خود را کم کنید؟
• اگر بدنبال موفقیت در کنکور هستید، بدنبال چه رتبه‌ای هستید؟
• اگر می‌خواهید یک ماشین و یا تلفن همراه جدید بخرید، چه مدلی را تمایل دارید خریداری کنید؟

طبیعتا، اگر خواسته شما مورد دیگری است، باید سوالی متفاوت بپرسید، اما چهارچوب کلی سوال، همان چیزی است که برایتان بازگو کرده‌ایم.

در بخش سوم از روش هدف گذاری پیشرفته، بدنبال اهداف دستیافتنی هستیم. اگر می‌خواهید بدانید هدف شما دست‌یافتنی است، توصیه می‌کنیم نقطه فعلی خود را بسنجید. بطور مثال اگر شما دوست دارید بدنی ورزیده داشته باشید، باید وزن فعلی خود را ملاک قرار دهید.

سپس باید با یک کارشناس مشورت کنید که در بازه‌ای معلوم، بصورت طبیعی، چه میزان می‌توانید وزن خود را کاهش دهید. همین مثال برای موارد تحصیلی نیز صادق است. اگر شما تا به امروز در درسی ضعیف بوده‌اید، نمی‌توانید در عرض 2 روز جزو دانش آموزان برتر باشید، بلکه باید میزان زمان کافی برای رشد را در نظر بگیرید.

در بخش چهارم هدف گذاری پیشرفته، به واقع گرایانه بودن اهداف می‌پردازیم. گاها برخی از خواسته‌های ما، واقع گرایانه نیستند. بطور مثال اگر ما درآمد ماهانه کم و یا متوسطی داریم، نمی‌توانیم اهداف بسیار بلندپروازانه برای خود ترسیم کنیم، مگر آنکه بدانیم چگونه و از چه طریقی به آن دست‌یابیم.

اما برخی از اهداف به کلی از حد توان ما خارج‌اند، بطور مثال ما نمی‌توانیم بدون ابزار و با دست خالی پرواز کنیم. حتی اگر بخواهیم خودمان به تنهایی پرواز کنیم، این کار نشدنی است. اما اگر هدف‌مان پرواز بوسیله ابزارهایی خاص جهت ارتقای توان‌مان باشد، قطعا این امکان وجود دارد. (امروزه بسیاران فرد در حال پرواز هستند!)

و در نهایت، در بخش پنجم هدف گذاری پیشرفته، باید برای خود یک بازه زمانی معلوم و مناسب تعیین کنیم. بازه زمانی این امکان را به ما می‌دهد تا منابع خود را متناسب با اهداف خود سنجیده و نسبت به افزایش منابع خود (در صورت نیاز) تلاش کنیم. در ادامه به آموزش هدف گذاری در زندگی می پردازیم:

راه رسیدن به هدف و انواع هدف گذاری

روش‌های مختلفی برای رسیدن به اهداف وجود دارد، اما در این مسیر، سعی کنید تا از افراد خبره و مطلع کسب اطلاعات کنید. یکی از این افراد، مشاور و مربی موفقیت، دارن هاردی است. دارن هاردی جزو معدود افراد موفق جهان است که علاوه بر کسب دانش فردی و اشتراک تجارب شخصی خود، با افراد مختلف مصاحبه نموده و چکیده دانسته‌های خود را در کتاب هدفگذاری دارن هاردی منتشر نموده است.

• کتاب هدف گذاری دارن هاردی

این کتاب در مسیر هدفگذاری، می‌تواند مشوق مناسبی برای شما باشد. اگر بدنبال کاهش اتلاف وقت در مسیر هدفگذاری هستید و می‌خواهید بدون معطلی و نگرانی، به بهترین نحو اهداف خود را تعیین نموده و به آن‌ها دستیابید، توصیه می‌کنیم این کتاب را حتما بخوانید.

• هدف گذاری سالانه

در هدفگذاری نیازی نیست حتما از سال جدید شروع کنید. تنها کافی است هم اکنون و از همین زمان، اهدافی که می‌توانید تا آخر سال، اجرایی کنید را بنویسید. در نظر داشته باشید که منابع و زمان شما محدود هستند.

برای هدف گذاری سالانه در ابتدا توصیه می‌کنیم یک برنامه بلندمدت و خروجی مناسب را برای خود تا انتهای سال در نظر بگیرید و سپس این برنامه را تا انتهای سال بعدی نیز بسط و گسترش دهید. ببینید اگر بخواهید هدفی بلندمدت (10 ساله) را برای خود تعیین کنید، چه مقدار از آن را باید تا انتهای امسال محقق سازید؟

هدف گذاری سال جدید

سال جدید پر از چالش‌های جدید و ناشناخته است. بنابراین برای تعیین اهداف سال جدید، کمی محتاط باشید. توصیه می‌کنیم از تجربه خود در ماه‌هایی که از سال کنونی گذشته استفاده نمایید، تا بتوانید بخش زیادی از اهداف سال جدید را تعیین کنید. در سال جدید شما نیاز به توان و تلاش بیشتری دارید. برای کمک به شما، ما توصیه می‌کنیم حتما نگاهی به کتاب هدفگذاری دارن هاردی بیندازید.

• هدف گذاری ماهانه

حال باید هدف سال خود را بر ماه‌های مانده تقسیم نمایید و سعی کنیم جهت رسیدن به بخشی از هدف را در هر ماه برنامه ریزی کنید. طبیعتا شروع به کاری دشوار است، بنابراین توصیه می‌کنیم نگاهی به دوره برنامه ریزی ما بندازید و حجم فعالیت‌ها و میزان خروجی ماه‌های ابتدایی را کمتر کنید. در صورت فعالیت زیاد و برنامه‌ریزی سنگین برروی ماه‌های ابتدایی، امکان دلسرد شدن و رها نمودن اهداف وجود خواهد داشت.

• هدف گذاری هفتگی

حال شما باید اهداف هر ماه را بصورت جزئی‌تر، برای هر هفته قرارداده و خود را مجاب کنید که انتهای هفته، جهت تنظیم برنامه و گزارش دادن به خود، کاربرگی را پر کنید. اگر می‌خواستید در این هفته، روزانه چای کمتری بنوشید و یا رژیم غذایی خود را رعایت کنی، انتهای هفته باید میزان موفقیت خود را بررسی کنید. مقاله موفقیت چیست را مطالعه کنید

در نظر داشته باشید که هدفگذاری هفتگی، بیشتر از جنس کارهای عملی بوده و باید برنامه هفتگی شما، مملو از کارهایی باشد که هرچند ساده، اما انجامشان بصورت مداوم، می‌توانید تاثیری شگرف برروی شما بگذارد.

نمونه هایی از هدف گذاری در زندگی

چگونه هدف گذاری کنیم: هدف گذاری به عنوان یک فرایند مهم در مدیریت، نه تنها در کسب و کارها و سازمان‌ها، بلکه در زندگی شخصی نیز بسیار حائز اهمیت است. در زیر چند نمونه از هدف‌هایی که می‌توان در زندگی شخصی با هدف گذاری تعیین کرد را می‌توانید بیابید:

1. به دست آوردن مهارت‌های جدید: با تعیین هدف‌هایی برای بهبود مهارت‌های شخصی، مانند یادگیری یک زبان جدید یا افزایش دانش در یک حوزه خاص، می‌توان به دست آورد که چه تلاش‌هایی برای به دست آوردن این مهارت‌ها باید انجام شود.

2. بهبود سلامتی: با تعیین هدف‌هایی برای بهبود سلامتی، مانند کاهش وزن یا افزایش فعالیت بدنی، شخص می‌تواند به دست آورد که چه تغییراتی در رژیم غذایی و سبک زندگی خود باید ایجاد کند.

3. به دست آوردن شغل مورد علاقه: با تعیین هدف‌هایی برای به دست آوردن شغل مورد علاقه، شخص می‌تواند به دست آورد که چه تلاش‌هایی برای تحقق این هدف باید انجام شود، مانند افزایش تحصیلات یا شرکت در دوره‌های آموزشی.

4. به دست آوردن مالیاتی پایدار: با تعیین هدف‌هایی برای به دست آوردن وضعیت مالیاتی پایدار، مانند کاهش بدهی یا افزایش پس انداز، شخص می‌تواند به دست آورد که چه تلاش‌هایی برای به دست آوردن وضعیت مالیاتی پایدار باید انجام شود.

5. شادابی روحی: با تعیین هدف‌هایی برای به دست آوردن شادابی روحی، مانند ارتباط بیشتر با خانواده و دوستان یا رسیدن به آرامش داخلی، شخص می‌تواند به دست آورد که چه تلاش‌هایی برای به دست آوردن شادابی روحی باید انجام شود.

نمونه هدف گذاری

بصورت کلی، یک نمونه هدف گذاری را با ذکر مثال برایتان شرح می‌دهیم. سهراب یک پسر جوان 21 ساله است. سهراب کمی اضافه وزن دارد و دوست دارد سریعا چربی بدن خود را کاهش دهد. سهراب پس از مشورت با یک کارشناس تغذیه متوجه می‌شود که برای کاهش وزن 35 کیلو و همچنین افزایش ماهیچه بدن‌اش، بمدت 1 سال هر یک روز درمیان باید بطور مداوم ورزش کند او همچنین باید از خوردن غذاهای فست فودی خودداری کند.

به روش اسمارت اگر سهراب بخواهد هدفگذاری خود را انجام دهد، باید بصورت کامل هدف خود را تعیین کند. او برروی کاغذ، هدف خود را به صورت ذیل شرح می‌دهد؛

1. کاهش وزن 35 کیلو (مشخص و قابل اندازه گیری)
2. مشورت با کارشناس برای یکسال (دست یافتنی)
3. بدون مصرف داروهای زیان‌آور (واقع گرایانه)
4. بمدت یکسال (دارای بازه زمانی مشخص)

حال باید بمدت یکسال، یک روز در میون سهراب به باشگاه برود و رژیم غذایی خود را رعایت کند. سهراب باید در ماه های ابتدایی، 2 کیلوگرم و در ماه‌های انتهایی 3 کیلو گرم بصورت پایدار کم کند.

سهراب همچنین باید هفته‌ای بطور میانگین، معادل 700 گرم، وزن خود را کاهش دهد. او همچنین باید مداوم آب بنوشد و رژیم غذایی خود را حفظ کند.

اگر بخواهیم از تمام روش‌های هدف گذاری استفاده کنیم، احتمالا دچار سردرگمی شده و نمی‌توانیم به خوبی برای آینده خود تصمیم‌ گیری کنیم، بنابراین بهتر است یک روش مناسب جهت هدف گذاری را شناخته و با استفاده از آن، اهداف خود را مشخص و به سمت اهداف‌مان حرکت کنیم.

شما نیز همچون این مثال، برای خواسته‌های خود، هدفی را تعیین کنید. شما همچنین می‌توانید تجربه خود از موفقیت‌هایی که تاکنون در رسیدن به اهداف‌تان داشتید را با ما در بخش دیدگاه‌ها به اشتراک بگذارید. همچنین برای هدف گذاری در زندگی شخصی، مقاله بعدی را از دست ندهید.