درمان وسواس فکری + دلایل وسواس فکری

خجالتی بودن یکی از مشکلات رایج در جامعه است که می‌تواند باعث افزایش استرس، اضطراب و کاهش اعتماد به نفس فرد شود. علت خجالتی بودن ممکن است به دلایل مختلفی مانند تجربه تحقیر و تحقیرشدن در گذشته، خودبینی منفی، عدم اعتماد به نفس و… باشد.حالا سوال مهمی پیش می‌آید که چگونه در جمع خجالتی نباشیم؟

اولین قدم برای درمان خجالتی بودن، تغییر نگرش ما به خود و جامعه است. ما باید بپذیریم که هیچ‌کس کامل نیست و همه انسان‌ها خطا دارند. همچنین، باید به خود یادآوری کنیم که ارزش ما به دلیل شخصیت و صفات ماست و نه به دلیل عدم خجالتی بودن.

در این میان تمرین‌های روان‌شناسی مانند تکرار جملات مثبت، تصور خود در موقعیت‌های اجتماعی و تمرین گفتگو با افراد مختلف، شرکت در فعالیت‌های اجتماعی مانند رفتن به جشن‌ها و مراسم، شرکت در دوره‌های آموزشی و هنری و… می‌تواند به کاهش خجالتی بودن کمک کند.

وسواس فکری چیست؟

وسواس فکری یا Obsessive-Compulsive Disorder به‌اختصار OCD به معنای اختلال وسواسی – اجباری، یک اختلال روانی است که با تکرار فکرهای ناخواسته و اجرای عملیات تکراری و نا منطقی مشخص می‌شود. این وسواس‌ها ممکن است شامل خجالتی بودن، ترس از آلودگی، ترس از خطا، ترس از آسیب‌دیدن به دیگران، شک در تصمیمات، وسواس در مورد امور دینی و غیره باشد.

افراد مبتلا به OCD، به طور مداوم با افکار و تصاویر نامطلوب و ناخواسته مواجه می‌شوند که برای آن‌ها ناراحت‌کننده و نگران‌کننده هستند. این افراد سپس به‌صورت خودکار به رفع این نگرانی‌ها با عملکردهای خود مانند شستشو، بررسی مجدد، تکرار یک کار و… پرداخته و به دلیل شدت و تکرار این عملکردها، زندگی روزمره آن‌ها تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد. این اختلال می‌تواند از علت های خجالتی بودن باشد و باعث کاهش کیفیت زندگی و در برخی موارد به‌صورت جدی تأثیرات منفی بر روابط اجتماعی شود. درمان این اختلال شامل روش‌های شناختی – رفتاری، داروهای ضدافسردگی و آنتی‌اکسیدان‌ها می‌شود.

علت وسواس چیست؟

دقیقاً علت وسواس هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما برخی محققان معتقدند که عوامل ژنتیکی، شیمیایی و محیطی در ایجاد این اختلال نقش دارند. همچنین، تجربه‌های ناخوشایند در زندگی، استرس و فشارهای روانی، عدم تعادل شیمیایی مغز و همچنین اختلالات در سیستم عصبی ممکن است در بروز وسواس و در نتیجه خجالتی بودن نقش داشته باشند. با این حال با کمک مشاور می‌توانیم علت وسواس را پیدا کرده و تلاش کنیم در جمع خجالتی نباشیم.

معرفی انواع وسواس

وسواس‌ها می‌توانند به دودسته تقسیم شوند: وسواس‌های عملی و وسواس‌های فکری.

وسواس‌های عملی شامل تکرار عملیات، شستشو، بررسی و تمیزکردن هستند. وسواس‌های تفکری شامل فکرکردن به نحوه انجام‌دادن چیزها، نگرانی از خطاها، نگرانی از نوع و شدت احساسات و… هستند. در ادامه چند نمونه از وسواس‌ها را با هم خواهیم شناخت و می‌آموزیم چگونه در جمع و در برابر خود واقعی‌مان خجالتی نباشیم:

1. وسواس شستشو: در این نوع وسواس، فرد به‌شدت نگران آلودگی و عفونت می‌شود و به همین دلیل بارها و بارها دست‌ها، صورت، لباس‌ها و اشیا را شستشو می‌دهد.
2. وسواس بررسی: فرد به‌شدت استرس خطاکار بودن و عدم کامل‌بودن کارها را دارد و برای جلوگیری از خطا، بارها و بارها کارهای خود را بررسی می‌کند.
3. وسواس شمارش:  فرد دلواپس دقت و صحت اعداد است و به همین دلیل بیشتر از چند بار اعداد را شمارش می‌کند.
4. وسواس تکرار: در این نوع وسواس، فرد برای جلوگیری از خطا و عدم خجالت کشیدن ، کارهای خود را چندین بار تکرار می‌کند.
5. وسواس جمع‌آوری: ، فرد به‌شدت نگران ازدست‌دادن چیزهایی است که دارد و به همین دلیل بارها و بارها اشیا را جمع‌آوری می‌کند.

درمان قطعی وسواس فکری شدید

درمان خجالتی بودن و وسواس فکری شدید شامل چندین مرحله است که به‌طورکلی شامل مشاوره، درمان دارویی و روش‌های شناختی – رفتاری مثل تحلیل تفکرات، آموزش مهارت‌های مقابله با اضطراب، تمرینات نوروفیدبک و روان‌درمانی گروهی است. همچنین، پشتیبانی از خوددرمانی با استفاده از روش‌های مختلف نظیر مدیتیشن، یوگا و تمرینات تنفسی نیز مؤثر است.

درمان وسواس فکری با دارو

درمان دارویی معمولاً شامل داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی مانند آنتی‌دپرسانت‌ها، آنتی‌اکسیدان‌ها و مهارکننده‌های بازجذب سروتونین باشد که به کنترل نشانه‌های وسواس کمک می‌کنند. بااین‌حال، قبل از استفاده از هرگونه دارویی، باید با پزشک خود مشورت کنیم. هم چنین باید به یاد داشت که داروها تنها بخشی از درمان هستند و باید با روش‌های روان‌شناسی ترکیب شوند تا یاد بگیریم چگونه خجالتی نباشیم و وسواسمان کنترل شود.

با دنبال‌کردن این راه‌ها، هر فرد می‌تواند خود را در جمع راحت‌تر حس کرده ، خجالتی بودن را کنار گذاشته و آرامش را تجربه کند.

درمان وسواس فکری بدون دارو

درمان خجالتی بودن و وسواس فکری بدون دارو شامل روش‌های شناختی – رفتاری می‌شود. در این روش، فرد با کمک مشاور، به شناسایی و تحلیل افکار و عواطف خود می‌پردازد و راهکارهایی برای مدیریت آن‌ها یاد می‌گیرد. برخی از روش‌های شناختی – رفتاری عبارت‌اند از:

• تحلیل رفتار: در این روش، فرد با کمک مشاور، رفتارهای خود را شناسایی و تحلیل می‌کند و سعی می‌کند رفتارهای نامطلوب خود را تغییر دهد.
• تحلیل انگیزه‌ها: در این روش، فرد با کمک مشاور، به شناسایی انگیزه‌های خود برای انجام افکار و عملکردهای خود می‌پردازد و سعی می‌کند انگیزه‌های نامطلوب خود را کنترل کند.
• آموزش راه‌حل‌های مشکلات: در این روش، فرد با کمک مشاور، راه‌حل‌هایی برای حل مشکلات خود یاد می‌گیرد و سعی می‌کند این راه‌حل‌ها را در زندگی خود به کار بگیرد.
• مدیریت استرس: در این روش، فرد با کمک مشاور، روش‌هایی برای کاهش استرس خود یاد می‌گیرد و سعی می‌کند این روش‌ها را در زندگی خود به کار بگیرد.
• پشتیبانی از خوددرمانی: فرد با استفاده از روش‌های مختلف نظیر مدیتیشن، یوگا و تمرینات تنفسی، به پشتیبانی از خوددرمانی اش می‌پردازد.

تمرین درمان وسواس فکری

تمرین درمان قطعی خجالتی بودن و وسواس فکری شامل چند مرحله است:

1. شناسایی وسواس‌ها: در این مرحله، مشاور به فرد کمک می‌کند وسواس‌های خود را شناسایی کند و به‌تفصیل درباره آن‌ها صحبت کند.
2. تحلیل وسواس‌ها: سپس، فرد با کمک مشاور، به تحلیل عواملی که وسواس‌هایش را ایجاد می‌کنند، پرداخته و سعی می‌کند راهکارهایی برای مدیریت آن‌ها پیدا کند.
3. ارزیابی اثرات: در این مرحله، فرد به ارزیابی اثرات خجالتی بودن و وسواس‌های خود بر زندگی خود و دیگران می‌پردازد.
4. تعیین راهکارهای مدیریت: در این مرحله، فرد با کمک مشاور، به تعیین راهکارهای مدیریت وسواس‌های خود می‌پردازد و سعی می‌کند آن‌ها را در زندگی خود به کار بگیرد.
5. تمرین و تثبیت: و در نهایت فرد به تمرین روش‌های مدیریت وسواس‌های خود می‌پردازد و سعی می‌کند آن‌ها را در زندگی خود تثبیت کند.
6. این تمرین‌ها ممکن است شامل تکرار فکری، تمرینات تنفسی، تمرینات روان‌شناختی و روش‌های دیگری باشد که به کاهش وسواس‌های فکری کمک می‌کنند.

برای وسواس فکری چه بخوریم؟

مصرف مواد خاصی برای درمان قطعی خجالتی بودن و وسواس فکری توصیه نمی‌شود. به‌جای آن، رعایت یک سبک زندگی سالم و متعادل، مراجعه به مشاوره روان‌شناختی و پزشکی، تمرینات تنفسی و آرامش‌بخش و همچنین تمرینات روان‌شناختی مانند مدیتیشن و مراقبه، می‌تواند کمک کند چگونه در جمع خجالتی نباشیم و وسواس‌های فکری‌مان کاهش پیدا کند. همچنین، مصرف مکمل‌های غذایی مانند اسیدفولیک، منیزیم و ویتامین B6 نیز ممکن است به کاهش وسواس‌های فکری کمک کند. اما قبل از هر گونه مصرف مکمل یا دارو، بهتر است با پزشک خود مشورت کنیم.

درمان وسواس فکری چقدر طول می‌کشد؟

مدت درمان وسواس فکری بستگی به‌شدت و نوع وسواس و واکنش فرد به درمان دارد. درمان ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد و در برخی موارد، درمان به مدت سال‌ها ادامه دارد. همچنین، پس از درمان، پایداری وسواس نیز بستگی به نوع درمان و رفتارهای پس از درمان دارد. مهم است که بتوانیم به همراه پزشک خود برای این که خجالتی نباشیم ، علت خجالتی بودن را دریابیم و وسواس کنترل شود، رژیم غذایی را رعایت کرده، تمرینات روان‌شناسی و فعالیت‌های روزانه مناسب را انجام دهیم.

باید به یاد داشت که هیچ‌کس کامل نیست و همه انسان‌ها خطا دارند. خجالتی بودن یک ویژگی طبیعی است و نباید به‌عنوان یک عیب در نظر گرفته شود. با تلاش و تمرین، می‌توانیم خجالتی بودن را کنار بگذاریم و به اعتماد به نفس و روابط اجتماعی بهتر دست پیدا کنیم. بهترین روش برای درمان خجالتی بودن و وسواس فکری استفاده از تمامی روش‌های موجود است.

باید تغییر نگرش خود را با تمرین‌های روان‌شناسی و شرکت در فعالیت‌های اجتماعی ترکیب کنیم و در صورت لزوم از درمان دارویی نیز استفاده کنیم. همچنین، نباید انتظار داشته باشیم که از خجالتی بودن و وسواس به‌سرعت خلاص شویم که درمان خجالتی بودن نیاز به صبر و پافشاری دارد و نمی‌توان به‌سرعت از آن خلاص شد. بااین‌حال، با تلاش و تمرین، می‌توانیم آن‌ها را کنار بگذاریم و به اعتماد به نفس و روابط اجتماعی بهتر دست پیدا کنیم. پیشنهاد می کنیم مطلب بعدی ما را در وب سایت محمد حسین رفاهی با عنوان درمان وسواس فکری با قرآن مطالعه کنید.