تفاوت غرور و عزت نفس چیست؟

مدت‌زمان زیادی است که به این موضوع فکر می‌کنم. چگونه می‌توانم به شکل تأثیرگذاری تفاوت عزت نفس و غرور را برای آن‌ها توضیح دهم؟ سه سال می‌شود که با یکدیگر ازدواج کرده‌اند. در این سه سال علی و همسرش اختلافات متعددی داشته‌اند. اما خوشبختانه پس از گذشت دو الی سه جلسه، دوباره به زندگی خود بازمی‌گشتند.

این بار اما همسر علی از رفتارهای وی در قبال دیگران شاکی بود. از نظر او علی غرور بیش از حدی دارد. به شکلی که بسیاری از همکاران و اطرافیان او تصور می‌کنند که علی خود را برتر از دیگران می‌داند. همه آن‌ها در یک جمله عقیده دارند که علی مغرور است و یا دارای طرحواره استحقاق شده است.

خود علی اما چنین عقیده‌ای ندارد. او اعتقاد دارد که رفتارهایش برخاسته از عزت‌نفس بالای اوست و دیگران نسبت به وی حسودی می‌کنند. در نهایت با اصرارهای مکرر همسرش با اکراه تصمیم گرفت تا دوباره به دیدار من بیاید. امروز قصد دارم برای شما عزیزان و علی عزت‌نفس، غرور و تفاوت غرور و عزت نفس را توضیح دهیم. در این مقاله از سایت محمد حسین رفاهی با ما همراه باشید تا بیشتر با این موضوع تفاوت عزت نفس و غرور آشنا شویم. آیا می دانید تفاوت بین غرور و عزت نفس چیست؟

عزت‌نفس چیست؟

عزت‌نفس یعنی فارغ از این که دیگران چه فکری درباره ما می‌کنند، نسبت به خود، احساس ارزشمندی داشته باشیم. شخص دارای عزت‌نفس، از درون خودش را دوست دارد. به دلیل اضافه‌وزن، احساس بی‌ارزشی ندارد. عقاید غلط دیگران چندان برای وی مهم نیست.

جملات فوق بدین معنا نیست که نباید به‌هیچ‌عنوان اهمیتی برای سخنان دیگران قائل باشیم. همچنین نباید این‌گونه استنباط شود که به بهانه داشتن عزت‌نفس، به فکر ورزش و کاهش وزن خود نباشیم. فرد دارای عزت‌نفس در مواردی از افراد مناسب مشورت می‌گیرد. امام حسین (ع) در این مورد می فرمایند:

موت فی عزّة خیر من حیاة فی ذلّ

مرگ با عزّت، بهتر از زندگی با ذّلت است.

علاوه بر تفاوت عزت نفس و غرور ، تفاوت‌های مهمی بین عزت‌نفس و اعتمادبه‌نفس وجود دارد. همچنین عزت‌نفس با غرور نیز یکی نیست. اعتمادبه‌نفس زیرمجموعه عزت‌نفس است. در اعتمادبه‌نفس، باور ما این است که می‌توانیم یک مهارت را به‌درستی انجام دهیم. مثلاً ممکن است شما یک پزشک باشید. به دلیل داشتن مهارت و دانش کافی، به تشخیص‌های خود ایمان دارید. البته اعتمادبه‌نفس بیش از حد به‌هیچ‌عنوان جزئی از عزت‌نفس محسوب نمی‌شود.

عزت‌نفس موضوعی گسترده است که علاوه بر اعتمادبه‌نفس، حالات عاطفی مختلف مانند شرم، ناامیدی و پیروزی را نیز دربر می‌گیرد. از موارد مهم تفاوت عزت نفس و غرور می توان گفت که منشأ عزت‌نفس را می‌توان در کودکی افراد جستجو کرد. کودکی که در شرایط سختی بزرگ شده باشد؛ پدرش بارها او را کتک زده است قطعاً در بزرگسالی عزت‌نفس پایینی را تجربه می‌کند.

غرور چیست؟

یکی از موارد های تفاوت عزت نفس و غرور این است که غرور در واقع احساس ارزشمندی بیش از حد برای خود است. فردی که مغرور است به‌هیچ‌عنوان خود را دوست ندارد. تنها خود را بالاتر و برتر از دیگران می‌بیند. درحالی‌که در عزت‌نفس، فرد برای خود ارزش قائل است و به معنای واقعی خودش را دوست دارد.

دوست داشتن خود نیز به معنای خودشیفته بودن نیست. فرد خودشیفته همواره معتقد است که برتر از دیگران است. منشأ خودشیفتگی ترس‌های عمیق انسان نسبت به خود است. شخص خودشیفته انتظار دارد تا دیگران همواره او را تحسین کنند. اما فردی که عزت‌نفس دارد، به دنبال تحسین همیشگی دیگران نیست. همچنین با وجود به اعتماد به خود، معتقد نیست که برتر از دیگران است. غرور اما همیشه بد نیست. در ادامه به انواع غرور می‌پردازیم.

1. غرور به عنوان توجه زیاد به خود تعریف می شود در حالی که عزت نفس مترادف با ارزشمندی فرد است و به احتمال زیاد در سطح بسیار پایداری قرار دارد.
2. غرور به عنوان یک نگرش در نظر گرفته می شود، در حالی که عزت نفس از نظر روانشناسان نوعی ویژگی شخصی است.
3. غرور به حدی بد است که در سراسر جهان به عنوان یک گناه در نظر گرفته شود، در حالی که عزت نفس معمولاً به خودی خود گناه تلقی نمی شود.
4. عزت نفس نسبت پایدار موفقیت فرد نسبت به شکست است در حالی که غرور سرریز احساس خوب، بدون توجه به احساس بد یا اشتباه است.

انواع غرور

همه انسان‌ها ممکن است احساس غرور کنند. غرور به طور ذاتی نکته منفی به شمار نمی‌رود. به‌طورکلی غرور به دسته غرور مثبت و غرور منفی تقسیم می‌شود. در غرور منفی فرد پس از موفقیت در یک موضوع، تصور می‌کند که از دیگران برتر است. در چنین شرایطی فرد مغرور دوست ندارد با دیگران صحبت کند.

از موارد تفاوت عزت نفس و غرور می توان گفت که غرور در وجه مثبت خود، به یک عامل انگیزشی تبدیل می‌شود. در این وضعیت فرد مغرور نسبت به موفقیت‌های کسب شده از سوی خود افتخار می‌کند و برای پیشرفت روزافزون خود گام برمی‌دارد. در این شرایط غرور به‌مرورزمان تبدیل به اعتمادبه‌نفس می‌شود. امام هادي عليه السلام می فرمایند :

الْعُجْبُ صارِفٌ عَنْ طَلَبِ الْعِلْمِ، داع إلي الْغَمْطِ وَ الْجَهْلِ.

خودبيني و غرور، انسان را از تحصيل علوم باز مي دارد و به سمت حقارت و ناداني مي كشاند.

غرور مثبت فقط معطوف به موفقیت‌های خودمان نمی‌شود. ممکن است نسبت به موفقیت‌های دیگران احساس غرور کنیم. مانند پدری که نسبت به قهرمانی پسر خود در مسابقات المپیک احساس غرور می‌کند.

غرور و خودبزرگ‌بینی نیز تا حد کمی با یکدیگر تفاوت دارند. تفاوت غرور و خودبزرگ‌بینی در این است که خودبزرگ‌بینی همواره صفت اخلاقی زشتی به شما می‌رود. غرور اما وجه مثبتی دارد که اگر فرد دارای غرور مثبت باشد، می‌تواند قله‌های موفقیت را فتح کند.

مقالات مشابه: تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس در چیست؟

تفاوت عزت‌نفس و تکبر چیست

در بالا مواردی از تفاوت عزت نفس و غرور را بررسی کردیم ، برخی از اندیشمندان، بین تکبر و غرور نیز تفاوت‌هایی را قائل هستند. آن‌ها تکبر را به‌نوعی وجه مثبت‌تر نسبت به غرور قلمداد می‌کنند. اما در مجموع غرور و تکبر صفاتی منفی در هر انسان محسوب می‌شوند. یکی از تفاوت‌های عزت‌نفس و تکبر را می‌توان مورد زیر دانست. امام جعفر صادق عليه السلام می فرمایند :

لا يَدْخُلُ الجَنَّةَ مَنْ فِي قَلْبِهِ مِثْقَالُ ذَرَّةٍ مِنْ كِبْرٍ.

کسی که ذره‌ای کبر در وجودش باشد وارد بهشت نمی‌شود.

عزت نفس و غرور دو مفهوم متفاوت هستند و برخلاف یکدیگر، تفاوت‌های زیادی دارند. در ادامه، 12 تفاوت اصلی بین عزت نفس و غرور را بررسی خواهم کرد:

1. تفاوت عزت نفس و غرور در منبع: عزت نفس منبع آن داخلی است، به این معنی که از داخل فرد به وجود می‌آید و مبتنی بر اعتماد به نفس، خودشناسی و پذیرش خود است. از طرف دیگر، غرور منبع آن بیرونی است، به این معنی که از قابلیت‌ها، مالکیت‌ها و شایستگی‌های دیگران نشات می‌گیرد.

2. فرق غرور و عزت نفس در طبیعت: یکی از تفاوت عزت نفس و غرور این است که عزت نفس طبیعتی و سالم است و نشان دهنده احترام به خود و دیگران است. از طرف دیگر، غرور طبیعتی نیست و معمولاً نشان دهنده افراط در خودپرستی و احساس فوق‌العادگی است.

3. تأثیر: یکی از تفاوت عزت نفس و غرور این است که عزت نفس به ارتقای روحیه و اعتماد به نفس فرد کمک می‌کند. از طرف دیگر، غرور به تحلیل خودبزرگ‌نمایی و انزوای اجتماعی منجر می‌شود.

4. تفاوت عزت نفس و غرور در رفتار: فرد با عزت نفس زیاد، به دیگران احترام می‌گذارد و در رفتار خود با دیگران، حساسیت و مسئولیت‌پذیری بیشتری دارد. از طرف دیگر، فرد با غرور زیاد، به دیگران احترام نمی‌گذارد و ممکن است در رفتار خود با دیگران، بی‌توجهی و بی‌اعتنایی داشته باشد.

5. شادی: فرد با عزت نفس زیاد، از شادی در زندگی لذت می‌برد و به سختی از موانع روبرو می‌شود. از طرف دیگر، فرد با غرور زیاد، به سختی از شادی برخوردار می‌شود و ممکن است در اثر اینکه به دیگران اهمیت نمی‌دهد، از ارتباطات و روابط خود با دیگران محروم شود.

6. فرق غرور و عزت نفس در تحمل: فرد با عزت نفس زیاد، توانایی تحمل را دارد و در مواجهه با موانع، بیشتر تلاش می‌کند. از طرف دیگر، فرد با غرور زیاد، توانایی تحمل کمتری دارد و ممکن است در مواجهه با مشکلات، از آن‌ها فرار کند.

7. قدرت: فرد با عزت نفس زیاد، قدرت خود را در کنترل دارد و به دیگران احترام می‌گذارد. از طرف دیگر، فرد با غرور زیاد، تمایل دارد که قدرت را به دست بگیرد و به دیگران اجبار کند که به او احترام بگذارند.

8. انعطاف‌پذیری: فرد با عزت نفس زیاد، انعطاف‌پذیری بیشتری دارد و به سادگی با شرایط جدید سازگار می‌شود. از طرف دیگر، فرد با غرور زیاد، انعطاف‌پذیری کمتری دارد و ممکن است در مواجهه با تغییر و شرایط جدید، مقاومت کند.

9. تعامل اجتماعی: یکی از تفاوت عزت نفس و غرور این است که فرد با عزت نفس زیاد، معمولاً تعاملات اجتماعی بهتری دارد و به دیگران احترام می‌گذارد. از طرف دیگر، فرد با غرور زیاد، ممکن است در تعامل با دیگران، نسبت به خود برتری ادعا کند و از تعاملات اجتماعی محروم شود.

10. اعتماد به دیگران: فرد با عزت نفس زیاد، به دیگران اعتماد دارد و به راحتی با آن‌ها همکاری می‌کند. از طرف دیگر، فرد با غرور زیاد، به دیگران اعتماد نمی‌کند و ممکن است برای به دست آوردن برتری، به شکل‌هایی از دیگران استفاده کند.

11. فرق غرور و عزت نفس در تعدیل: فرد با عزت نفس زیاد، توانایی تعدیل و کنترل را دارد و در تصمیم‌گیری‌های خود، با دقت و تامل عمل می‌کند. از طرف دیگر، فرد با غرور زیاد، تصمیم‌گیری‌های نادرست و افراطی می‌گیرد و ممکن است مشکلاتی را برای خود و دیگران ایجاد کند.

12. انسجام: یکی از تفاوت عزت نفس و غرور این است که فرد با عزت نفس زیاد، انسجام داخلی بیشتری دارد و در تصمیم‌گیری‌های خود، احساس تعادل و رضایت دارد. از طرف دیگر، فرد با غرور زیاد، انسجام داخلی کمتری دارد و در تصمیم‌گیری‌های خود، معمولاً با تناقض‌هایی روبرو می‌شود.

به طور خلاصه، عزت نفس نشان دهنده احترام به خود و دیگران است، در حالی که غرور نشان دهنده خودپرستی و اعتماد بیش از حد به قابلیت‌ها و شایستگی‌های خود است. همچنین، عزت نفس منبع آن داخلی است، در حالی که غرور منبع آن بیرونی است

هر انسانی دوست دارد تا دیگران او را دوست بدارند. میل به تحسین شدن از سوی دیگران، در همه افراد وجود دارد. اما فرد متکبر، تنها به دنبال این است که دیگران او را تشویق کنند. با یک مثال ساده بهتر می‌توان این موضوع را توضیح داد.

فرد متکبر همیشه به دنبال تحسین دیگران است:

فردی که مغرور است به این دلیل می‌خواهد در دانشگاه‌های خیلی خوب قبول بشود که دیگران او را تشویق کنند. در واقع درس و لذت بردن از آن برای وی اصلاً مطرح نیست. فقط به دلیل حرف مردم تلاش می‌کند تا در دانشگاه قبول بشود. فردی که دارای عزت‌نفس بالا است برعکس یک فرد مغرور است. به دلیل این که خودش دوست دارد به سراغ خواندن درس می‌رود.

در مورد کتاب عزت نفس بیشتر بخوانید.

تفاوت عزت نفس و غرور

دیگر تفاوت عزت نفس و غرور را می‌توان نکته زیر قلمداد کرد:

فرد مغرور به دنبال اثبات برتری خود است. او همواره برای دیگران در حال توضیح دادن است که در هر موضوعی از دیگران برتر است. کسی که دارای عزت‌نفس باشد، به دنبال اثبات دائم ویژگی‌های خود به دیگران نیست. او اصلاً تصور نمی‌کند که در هر حالتی از دیگران برتر است.

باتوجه‌به اعتماد به نفسی که دارد، کاری که در آن ماهر است را به‌خوبی انجام می‌دهد. درحالی‌که فرد مغرور تلاش می‌کند تا با توضیح دادن، مهارت خود را به دیگران اثبات کند. فرد دارای عزت‌نفس، با عمل خود چنین موضوعی را به اثبات می‌رساند.

او تشخیص می‌دهد که در یک یا چند موضوع نسبت به دیگران بهتر می‌تواند عمل کند. درحالی‌که به نقص‌های خود نیز آگاهی لازم را دارد. می‌تواند متوجه شود که در برخی اوقات نیاز به مشورت کردن با افراد متبحر در یک زمینه خاص را دارد. مشورت کردن اصلاً این تصور را برای وی به وجود نمی‌آورد که ذره‌ای از عزت‌نفس او کاهش‌یافته است.

اما تفاوت عزت نفس و غرور در این است که فردی که مغرور است به دلیل تصور خودبرتربینی، مشورت کردن را بد می‌داند. اگرچه تفاوت‌های فردی مانند درون‌گرایی و برون‌گرایی نیز در ارتباطات فردی تأثیرگذار است. اما این تفاوت‌های شخصی تأثیر مستقیمی برای مشورت کردن ندارند.

فرق عزت‌نفس با تکبر

فرق عزت‌نفس و تکبر یا تفاوت عزت نفس با خود بزرگ بینی تنها به نکاتی که اشاره کردیم محدود نمی‌شود. هنگامی که افراد شکست می‌خورند، به رفتار بعد از شکستشان دقت کنید. افراد مغرور به‌هیچ‌عنوان تصور نمی‌کنند که شکست هم بخشی از زندگی است. در مواجهه با شکست بهانه‌های مختلفی می‌آورند. در اصطلاح روان‌شناسی، از مکانیسم‌های دفاعی مخرب استفاده می‌کنند.

یکی از موارد تفاوت عزت نفس و غرور این است که فرد دارای عزت‌نفس می‌داند که در پس هر کار و فعالیتی ممکن است شکست بخورد. از همین رو در هنگام مواجهه با شکست‌ها، با وجود ابراز ناراحتی خود، در نظر می‌گیرد که شکست به معنای پایان زندگی‌اش نیست.

تفاوت مهمی نیز بین عزت‌نفس و خودخواهی وجود دارد. در تفاوت عزت‌نفس و خودخواهی می‌توان گفت که فرد مغرور خودخواه است. وی توانایی درک محیط و شرایط را ندارد. همواره به خود فکر می‌کند. درحالی‌که فرد دارای عزت‌نفس در حین این که فرد مستقلی است و منافع شخصی خود را می‌شناسد اما در مواقع لزوم به دیگران نیز کمک می‌کند. تنها رشد و پیشرفت خودش مهم نیست. به توانایی‌های خود ایمان دارد که می‌تواند به‌صورت فردی نیز رشد کند اما کمک می‌کند تا دیگران نیز پیشرفت کنند.

به همین دلیل در تفاوت عزت نفس و غرور و خودخواهی می‌توان گفت که غرور و خودخواهی رابطه مستقیمی با یکدیگر دارند. هرچه قدر غرور بالاتر باشد، به همان میزان نیز خودخواهی بیشتر است. درحالی‌که رابطه متعادلی بین عزت‌نفس و خودخواهی حاکم است.

فرق عزت‌نفس و غرور چیست؟

در واقع در ویژگی‌های رفتاری فردی که غرور دارد و شخص دارای عزت‌نفس تفاوت بسیاری دیده می‌شود. در جدول زیر می‌توان مواردی از تفاوت عزت نفس و غرور را در ویژگی‌های رفتاری افراد مشاهده کرد.

آیا غرور همان عزت‌نفس است؟!

با تمام تفاسیر موجود، متوجه می‌شویم که تفاوت عزت نفس و غرور زیاد است. غرور ناشی از ترس است. فرد مغرور نمی‌خواهد دیگران نقاط ضعف او را ببینند. تصور می‌کند در این صورت مسخره می‌شود یا دیگران او را طرد می‌کنند. این عوامل موجب می‌شود تا غرور را به‌عنوان یک پوشش استفاده کند.

تفاوت احساس امنیت در افراد باعزت نفس و مغرور

یکی از موارد تفاوت عزت نفس و غرور این است که احساس امنیت در فرد دارای عزت‌نفس، درونی است. او به دلیل حس ارزشمندی که به خود دارد، همواره از درون احساس امنیت و آرامش می‌کند. یک شخص مغرور تظاهر به داشتن احساس امنیت می‌کند. فرد مغرور به دلیل داشتن عزت‌نفس پایین، به‌هیچ‌عنوان احساس ارزشمند بودن نمی‌کند. به همین دلیل پر از ترس‌های مختلف مانند ترس از طردشدن، وابستگی و … است.

سخن پایانی؛ تفاوت عزت نفس و غرور

غرور با عزت نفس خیلی فرق دارد. غرور به سادگی به عنوان احساس ارزشمندی بیش از حد تعریف می شود، در حالی که عزت نفس می تواند مترادف با ارزش خود باشد، اما لزوماً آنقدر بالا نیست. از این رو، عزت نفس یک سطح پایدار از ارزشمندی به خود است.

تفاوت عزت نفس و غرور در این است که فرد دارای عزت‌نفس، دارای حس ارزشمندی نسبت به خود است. شخص مغرور خودش را دوست ندارد و نشان می‌دهد که ارزش خود را می‌داند. به لحاظ ویژگی‌های رفتاری، شناختی و اجتماعی نیز موارد بسیاری از تفاوت عزت نفس و غرور وجود دارد که بررسی کردیم. در صورتی که سوالی در این مورد دارید با ما در کامنت ها در میان بگذارید.